Η ΠΑΝΔΗΜΙΑ ΚΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

 

Ευάγγελος Παπανικολάου.

Μαθηματικός, καθηγητής μέσης εκπαίδευσης.

Ένας νευραλγικός τομέας της κοινωνίας που συνδέεται άμεσα με τις πανδημίες, είναι το σχολείο, είτε αυτό λέγεται Νηπιαγωγείο ή Δημοτικό, είτε Γυμνάσιο ή Λύκειο, είτε Πανεπιστήμιο.

Θα προσπαθήσουμε να προσεγγίσουμε το θέμα αυτό, όσο μπορούμε πιο ρεαλιστικά, χωρίς προδιαθέσεις θετικές ή αρνητικές, όσον αφορά τις αποφάσεις των υπεύθυνων, για την αντιμετώπιση του ιού,  σε Ελλάδα, Ευρώπη και υπόλοιπο κόσμο, αλλά και ως προς τις αντιδράσεις των λαών των χωρών, θετικές ή αρνητικές.

Ας δούμε πρώτα τι έγινε πριν ένα χρόνο, όταν ήρθαν τα πρώτα κρούσματα στη χώρα μας. Σε μια κίνηση περιορισμού της διασποράς του κορωναϊού. Η κυβέρνηση πήρε όλα εκείνα τα μέτρα που είναι βασικά σε περιπτώσεις πανδημίας και που η ΕΕ αποφάσισε τον Μάρτη του 2020. Αν και τα κρούσματα λίγα στην αρχή, η Ελλάδα σε αντίθεση με άλλες Ευρωπαϊκές - και όχι - χώρες, ένα από τα μέτρα που πήρε, ήταν και το κλείσιμο των σχολείων όλων των βαθμίδων.

Και εκεί που όλη η Ευρώπη στέναζε – θυμηθείτε την βόρεια Ιταλία και την Ισπανία – η Ελλάδα κατάφερε να ελέγξει και την εξάπλωση και την θνησιμότητα, προσφέροντας ιατρική υποστήριξη στα σοβαρά περιστατικά και ζωτικής σημασίας οδηγίες – συμβουλές σε λιγότερο σοβαρές προσβολές.

Όταν κάποια στιγμή αποφασίστηκε το άνοιγμα των σχολείων από την κυβέρνηση, με τη σύμφωνη γνώμη των ειδικών λοιμωξιολόγων που έχουν και τον πρώτο λόγο, αυτό έγινε με ένα σχέδιο που ονομάζεται «εκ περιτροπής διδασκαλία».

Στην «εκ περιτροπής διδασκαλία», οι μαθητές του τμήματος χωρίζονται σε δυο μέρη των 12 ή 13 μαθητών το κάθε μέρος. Το ένα μέρος πηγαίνει σχολείο τις ημέρες Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή και το άλλο μέρος Τρίτη και Πέμπτη. Την επόμενη βδομάδα, το μέρος των μαθητών που είχε πάει σχολείο Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή την πρώτη εβδομάδα, θα πάει Τρίτη και Πέμπτη και το μέρος των μαθητών που είχε πάει σχολείο Τρίτη και Πέμπτη την πρώτη εβδομάδα, θα πάει Δευτέρα-Τετάρτη-Παρασκευή. Το ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου είναι αυτό που είχε το σχολείο τη στιγμή που έκλεισε.

Με αυτόν τον τρόπο αποσυμφορήθηκε  ο πληθυσμός στην τάξη και μαζί με τα άλλα μέτρα σχολικής ζωής (πρωτόκολλα) που πάρθηκαν, λειτούργησαν τα σχολεία για 2 εβδομάδες μέχρι την λήξη της σχολικής χρονιάς. Οι εξετάσεις του Ιουνίου δεν έγιναν για προφανείς λόγους και οι μαθητές προβιβάστηκαν με τους προφορικούς τους βαθμούς. Έγιναν μόνο οι πανελλήνιες εξετάσεις της Γ Λυκείου με κάθε μέτρο προστασίας και μόνο με 8 μαθητές/τάξη.

Βλέποντας τα δεδομένα των επόμενων ημερών και ως 15 Ιουλίου (οι πανελλήνιες τελείωσαν 20 Ιουνίου), το άνοιγμα των σχολείων δεν αύξησε το επιδημικό φορτίο, που σημαίνει ότι το σχέδιο της «εκ περιτροπής διδασκαλίας», ήταν επιτυχημένο.

Ερχόμαστε τον Σεπτέμβριο στα σχολεία, μετά από μια καλοκαιρινή περίοδο, στην οποία η κυβέρνηση άνοιξε την κοινωνία και τα σύνορα, για να σώσει ότι μπορεί από πλευράς τουρισμού.

Δυστυχώς όπως μεταγενέστερα διαπιστώθηκε, τα μέτρα δεν ήταν αρκετά, γιατί ήταν δειγματοληπτικού χαρακτήρα και είχαμε πολλά εισαγόμενα κρούσματα που επιβάρυναν σχεδόν όλες τις τουριστικές περιοχές της χώρας (Ρόδο, Ζάκυνθο, Μύκονο, Αθήνα, Θεσσαλονίκη). Προσθέστε και τις δομές προσφύγων σε διάφορες περιοχές (Σπάρτη) και το πάζλ συμπληρώθηκε και μετά επεκτάθηκε σε όλη τη χώρα.

Και ενώ περιμέναμε όλοι, με το άνοιγμα των σχολείων τον Σεπτέμβρη,  να εφαρμοστεί το δοκιμασμένο μέτρο της «εκ περιτροπής διδασκαλίας», η υπουργός μας εκπλήσσει, βάζοντας 26 μαθητές σε μια αίθουσα σε καθημερινό μάθημα, σαν να μην υπάρχει επιδημία, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Την ίδια στιγμή τα ΜΜΕ σε μια προσπάθεια «βοήθειας» κυβερνητικής, διαλαλούν μέσω «επιστημόνων» ότι οι μαθητές δεν μεταδίδουν τον ιό και άλλα τέτοια τραγελαφικά.

Με τα νέα πρωτόκολλα λειτουργίας του Σεπτεμβρίου, όταν παρουσιαστούν ένα ή δυο κρούσματα μαθητών σε ένα σχολείο, κλείνουν τα τμήματα των μαθητών αυτών, λες και οι μαθητές ήρθαν σε επαφή μόνο με τους μαθητές του τμήματός τους. Το σχολείο κλείνει με τρία κρούσματα. Για μένα λάθος επιλογή, γιατί ένα κρούσμα σε ένα σχολείο 200 μαθητών, από τις 8 το πρωί, ως τις 2 το μεσημέρι, όσα πρωτόκολλα και να εφαρμόσεις, θα μεταδώσει τον ιό – και όχι μόνο στο τμήμα του, αλλά και στα υπόλοιπα.

Σιγά – σιγά, με τα μέτρα αυτά, αρχίζουν τμήματα σχολικών μονάδων, αλλά και ολόκληρες σχολικές μονάδες να τίθενται Off. Ξεπεράσαμε τις 1.200 σχολικές μονάδες ή τμήματα σε όλη τη χώρα μέσα σε 40 ημέρες από την έναρξη λειτουργίας της νέας σχολικής χρονιάς.

Έτσι στις αρχές Νοέμβρη βάζουμε λουκέτο στα σχολεία, με τη χώρα να ξεπερνά τις επόμενες ημέρες τα 1.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα καθημερινά. Την ίδια στιγμή «ειδικοί» στα ΜΜΕ διακηρύττουν ότι τα σχολεία δεν επιβάρυναν την κατάσταση. Κάτι το οποίο δεν φαίνεται να ισχύει, γιατί μαζί με τους 1.200.000 μαθητές που μετακινούνται καθημερινά, μετακινούνται και άλλοι τόσοι γονείς, καθηγητές, καθαρίστριες, κυλικεία, τροφοδοσίες, … κλπ επαγγέλματα που άπτονται των σχολείων (οι ειδικοί ανεβάζουν το σύνολο μαζί με τους μαθητές στα 6.000.000).

Και ερχόμαστε τώρα μετά τις γιορτές, που οι ειδικοί αποφασίζουν να ανοίξουν τα σχολεία, με το ίδιο πλάνο του Σεπτεμβρίου. Φανταστείτε καθηγητή ηλικίας 55 ως 60+ ετών με 26 μαθητές στην τάξη. Ήδη την στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές, σε γειτονικό Λύκειο (Λάππα) παρουσιάστηκε κρούσμα σε καθηγητή και σε ένα ολόκληρο χωριό (Ριόλος) έκλεισε το Δημοτικό λόγω κρουσμάτων σε μαθητές και ο σύλλογος γονέων αποφάσισε να κλείσει το Γυμνάσιο για μια εβδομάδα. Κατά μαρτυρία γονέα που ήταν παρών το πρωί στον χώρο του Γυμνασίου, έφτασε σχολικό λεωφορείο από τα γύρω χωριά, πλήρες μαθητών.

Ας ασχοληθούμε λίγο τώρα με τη σχολική ζωή εν μέσω πανδημίας. Δύσκολα κρατάς έναν μαθητή προσηλωμένο στα πρωτόκολλα λειτουργίας. Με πάνω από δυόμιση μήνες κλεισμένους στα σπίτια τους, το άνοιγμα των σχολείων ήταν η ευκαιρία για να ξεδώσουν και δύσκολα μπαίνουν σε κανόνες. Παράδειγμα, αν και ξέρουν ότι δεν μπορούν να επισκέπτονται άλλες αίθουσες πλην της αίθουσας του τμήματός τους και να βγαίνουν στο προαύλιο από συγκεκριμένες εξόδους το κάθε τμήμα και να χρησιμοποιούν συγκεκριμένο χώρο του προαυλίου, παραβιάζουν όλα τα παραπάνω, ακόμα και τη χρήση μάσκας. Πώς να πείσεις έναν μαθητή ή μια μαθήτρια να μην πάει να βρει τον φίλο ή την κολλητή που είναι στο άλλο τμήμα, ειδικά εάν έχει να τη δει τόσο καιρό; Σε μια ηλικία που το αίμα βράζει; Πώς να αντιμετωπίσεις το μαθητή που έρχεται από το διπλανό σχολείο στα κάγκελα, να βρει το φίλο ή τη φιλενάδα που είναι στο σχολείο; Και πως αντιμετωπίζεις την κατάσταση, όταν παρά τις συστάσεις ο μαθητής δεν συμμορφώνεται και επικοινωνώντας με τον κηδεμόνα να βρεθεί μια λύση, διαπιστώνεις ότι ο κηδεμόνας είναι με το μέρος εκείνων που πιστεύουν ότι «δεν υπάρχει ιός»;

Πάμε τώρα σε περίπτωση που παρουσιαστεί κρούσμα σε μαθητή και αρχίσει η ιχνηλάτηση. Θα πει ο μαθητής ποια τμήματα, χώρους και ποιους μαθητές από άλλα τμήματα, ή άλλα σχολεία επισκέφθηκε; Προφανώς όχι, φοβούμενος την τιμωρία. Άρα το μέτρο «κλείνει το τμήμα του μαθητή» μπάζει. Και άντε κλείσαμε το τμήμα του μαθητή και «σταματήσαμε» τη διασπορά. Το τμήμα αυτό τις επόμενες ημέρες θα κάνει διαδικτυακό μάθημα με καθηγητές που είναι στο σχολείο κάνοντας μάθημα δια ζώσης στα υπόλοιπα τμήματα. Έτσι ο καθηγητής που είναι ήδη σχολείο, θα πρέπει την ώρα που έχει μάθημα με το τμήμα αυτό, να στήσει την ηλεκτρονική του τάξη σε μια αίθουσα που να διαθέτει διαδίκτυο και να έχει και ησυχία, που δεν είναι και τόσο εύκολο να γίνει σε πολλά σχολεία. Φανταστείτε τα τμήματα να είναι και δυο. Δεν θα μπορούσε ας πούμε στην περίπτωση αυτή, να προσληφθεί ωρομίσθιος εκπαιδευτικός να κάνει τα διαδικτυακά μαθήματα σε όσα τμήματα από διαφορετικά σχολεία χρειαστεί; Ψιλά γράμματα θα μου πείτε.

Ας πάμε στην περίπτωση που βρεθεί θετικός Καθηγητής. Κλείνουμε τα τμήματα του καθηγητή που από εδώ και στο εξής θα κάνουν διαδικτυακά μαθήματα από το σπίτι τους. Ερώτημα: με ποιον καθηγητή το συγκεκριμένο μάθημα, αν ο καθηγητής τους έχει πυρετό ή δύσπνοιες ή άλλα συμπτώματα; Θα μπορεί ο καθηγητής αυτός να φέρει σε πέρας την εξ αποστάσεως διδασκαλία; Προφανώς όχι.

Όλα αυτά είναι ερωτήματα που πρέπει να βάλουν σε σκέψεις γονείς, μαθητές, αλλά και τους υπεύθυνους, γιατί είναι πρωτόγνωρες οι καταστάσεις που ζούμε. Δυστυχώς από τη φύση του ο άνθρωπος δεν μπορεί να καταλάβει μια κατάσταση πόσο σοβαρή είναι, παρά μόνο τότε, όταν η κατάσταση ακουμπήσει τον ίδιο. Θερμή παράκληση σε όλους αυτούς που πιστεύουν ότι δεν υπάρχει τίποτα, να το ξανασκεφτούν και ας ρίξουν μια ματιά στα κέντρα υγείας, Νοσοκομεία, γιατρούς και νοσηλευτές, να δουν τις καταστάσεις που ζουν καθημερινά αυτοί οι άνθρωποι. Αλλά ας ρίξουν μια ματιά και στον περίγυρό τους. Κάποτε (πριν ένα χρόνο) είχανε σαν επιχείρημα ότι δεν γνωρίζουν κανέναν που να έχει τον ιό. Τώρα, ένα χρόνο μετά, όλοι μας ξέρουμε πολλούς φίλους ή γνωστούς που πέρασαν τον Γολγοθά αυτό και ίσως αλλάξουν γνώμη.

 

 

 

ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΔΗΜΟΥ ΔΥΤΙΚΗΣ ΑΧΑΪΑΣ ΙI. Σπαλιαρέικα Λουσικών

Νίκη Ράλλη – Ιωάννης Μόσχος

Αρχαιολόγοι

Στην ανατολική επιμήκη πλευρά του λόφου των Σπαλιαρέικων, απέναντι από τον οικισμό των Λουσικών και λίγο δυτικότερα, εντοπίστηκε το 1989 ένα πλούσιο νεκροταφείο μυκηναϊκών λαξευτών τάφων, που προσέφερε μοναδικές πληροφορίες για τις μυκηναϊκές εγκαταστάσεις στην πεδινή και παραλιακή ζώνη της μυκηναϊκής Δύμης.

Τα τοπογραφικά – γεωγραφικά χαρακτηριστικά της θέσης έχουν τη δική τους σημασία στην ερμηνεία των αρχαιολογικών δεδομένων. Σε κοντική απόσταση ρέει η Σερδινή (ή Σερδενή / Σαρδινή / Σαρδενή), πιθανότατα η αρχαία Καύκων, ένα από τα ελάχιστα αρχαία ποτάμια που φέρουν θηλυκό όνομα. Εκβάλλει στον ποταμό Πείρο, τον οποίο ενισχύει με τα νερά του κοντά στο χωριό Καμενίτσα. Ο Πείρος είναι το μεγαλύτερο ποτάμι της Αχαΐας και καλούνταν στην αρχαιότητα και Αχελώος, φέροντας το ομόρριζο της ευρύτερης περιοχής, το άχρηστο πλέον «ἄχα» (λατινικά aqua), που σημαίνει ύδωρ. Από τα μυκηναϊκά χρόνια φαίνεται να αποτέλεσε το φυσικό όριο ανάμεσα στη Χώρα των Πατρέων και στη Δυμαία Χώρα, με απώτερο σκοπό τη δίκαιη διαμοίραση της εύφορης πεδιάδας που σχηματίζεται στην πορεία του. Το όριο αυτό, εκτός των ανασκαφικών στοιχείων, επιβεβαιώνεται έμμεσα και από την ομηρική γεωγραφία, με όσα σύντομα αναφέρονται στα όρια του βασιλείου των Επειών, που για πολιτικούς λόγους την εποχή της καταγραφής των ομηρικών επών, περιλαμβάνει και την περιοχή της Δυμαίας Χώρας. Είναι σημειολογικά χαρακτηριστική η απουσία εκεί έστω και αναφοράς στον ποταμό και η προτίμηση μιας γενικόλογης παράθεσης του ευρύτερου χώρου των πηγών (Ωλενία Πέτρα) και των εκβολών του (Αλίσιον), ίσως διότι το ενδιάμεσο τμήμα του ποταμού δεν ήταν πάντοτε αποδεκτό ως όριο.

Η εύφορη πεδιάδα στα ανατολικά του νεκροταφείου, την οποία διασχίζει η Σερδινή, ήταν ο ζωτικός χώρος την μυκηναϊκής εγκατάστασης, η οποία δεν έχει ακόμα εντοπιστεί. Η ευεργετική παρουσία του ποταμού στην ευφορία της περιοχής έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επιλογή της θέσης της εγκατάστασης και ήταν οπωσδήποτε διακριτή στη ζωή των κατοίκων. Το νεκροταφείο τους φανερώνει μία ακμαία και πλούσια κώμη, που έχοντας εξασφαλίσει την απαιτούμενη αυτάρκεια που προσέφερε η γη, είχε αξιοποιήσει στο γενικότερο πλαίσιο της εγγύς περιοχής τις θαλάσσιες εμπορικές διαδρομές του Ιονίου και είχε αναπτύξει σχέσεις και επαφές με την ανατολική και κεντρική Μεσόγειο. Όσο σημαντικά ήταν τα νερά της Σερδινής στη ζωή των κατοίκων, τόσο φαίνεται πως ήταν και στο θάνατο. Η κοντινή πορεία του από το νεκροταφείο και η πλεύση του προς τη δύση θα μπορούσαν να συσχετιστούν με τις εσχατολογικές δοξασίες και τη μεταφορά των ψυχών με το ρου του στην Οικία του Άδη, τον Κάτω Κόσμο. 

Το προϊστορικό νεκροταφείο απλώνεται στην πλαγιά του λόφου και οι τάφοι του είναι λαξευμένοι στο μαλακό πέτρωμα. Οι εννέα τάφοι που έχουν ερευνηθεί, διατάσσονται σε δύο επάλληλες σειρές, λίγο ψηλότερα από τον επαρχιακό δρόμο Φώσταινας – Λουσικών. Ένας ακόμα, ο τάφος 3, βρέθηκε σε απόσταση περίπου 150μ. νοτίως της ερευνημένης συστάδας και ήταν συλημένος από παλιά. Η θέση του αποτελεί ένδειξη για τη μεγάλη έκταση που καταλαμβάνει το νεκροταφείο, το οποίο περιλαμβάνει περισσότερες σειρές τάφων από τις δύο που έχουν αποκαλυφθεί.

Οι τάφοι έχουν ως επί το πλείστον κοντούς και ήπια κατηφορικούς δρόμους, χαμηλές εισόδους και οι θάλαμοι είναι μικρών διαστάσεων, τετράπλευροι, κυκλικοί ή πεταλόσχημοι. Οι νεκροί τοποθετούνταν είτε απευθείας επάνω στο δάπεδο των θαλάμων, είτε σε νεκρικά φορεία, κλίνες ή φέρετρα, ενώ ορισμένοι τάφοι περιείχαν πλακοσκεπείς λάκκους για την υποδοχή των νεκρών ή για τον παραμερισμό των οστών των παλαιότερων ταφών των θαλάμων, αφού αυτού του είδους οι τάφοι είναι οικογενειακοί και χρησιμοποιούνταν για αιώνες. 

Πλουσιότεροι όλων ήταν δύο τετράπλευροι τάφοι (2 και 5). Ο πρώτος περιείχε εκτεταμένη ανακομιδή οστών, στην οποία μεταξύ των άλλων είχαν παραμεριστεί ένας σπάνιος χάλκινος κάλαθος και ένας ψευδόστομος αμφορίσκος πολυτελούς κατασκευής, εισηγμένος από την περιοχή της Ολυμπίας και κατασκευασμένος εκεί σε τοπικό εργαστήριο από νεοεγκατεστημένους Κρήτες κεραμείς της ανατολικής Κρήτης. Όλα χρονολογούνται στα μέσα του 12^ου αι. π.Χ. Οι πλέον σημαντικές ταφές έπονταν χρονικά και ανήκαν σε πολεμιστές. Η πρώτη βρέθηκε στο πίσω τμήμα του δαπέδου και συνοδευόταν από ένα εισηγμένο από την Ιταλία χάλκινο μακρύ ξίφος κοπής ιταλικής τυπολογίας (του τύπου Α/Cetona) μαζί με κατάλοιπα της θήκης του, χάλκινο μαχαίρι με ευθύγραμμη ράχη, άλλο μικρότερο μαχαίρι καλλωπισμού, δύο χάλκινες λόγχες μυκηναϊκού τύπου και κεραμική του τέλους του 12^ου αι. π.Χ. Η δεύτερη ταφή πολεμιστή βρέθηκε σε πλακοσκεπή λάκκο κατά μήκος του πλευρικού τοιχώματος. Στην ταφή ανήκαν ένα επίσης εισηγμένο από την Ιταλία μακρύ ξίφος κοπής (του ιταλικού τύπου Allerona), χάλκινο επίσημα κυκλικής ασπίδας, μαχαίρι και μακριά λόγχη μυκηναϊκού τύπου, σαυρωτήρας (χάλκινο ουραίο άκρο ακοντίου) και κεραμική των αρχών του 11^ου αι. π.Χ.

Στον τάφο 5, εκτός από την κεραμική και την πλούσια μικροτεχνία, βρέθηκαν φυσιοκρατικό γυναικείο ειδώλιο καθήμενης γυναικείας μορφής και ένα πολυτελές και εξαιρετικά σπάνιο γυάλινο μυροδοχείο, επείσακτο από την περιοχή της βόρειας Μεσοποταμίας (Ασσυρία), εποχής Mitanni. Της ίδιας εποχής και προέλευσης είναι και ένας σφραγιδοκύλινδρος από τον τάφο 4, που εκτός από πλούσια μικροτεχνία περιείχε και πήλινο κυλινδρικό αλάβαστρο του 15^ου αι. π.Χ. Ο τάφος 1 περιείχε ένα ψευδόστομο αμφορέα και μικροτεχνία, μεταξύ των οποίων δύο δακτυλίδια με σφενδόνη σε σχήμα ασπιδίσκης. Ο κυκλικός τάφος 6 ήταν βυθισμένος και περιελάμβανε ομάδα αγγείων του 12^ου αι. π.Χ. ενώ οι υπόλοιποι που ερευνήθηκαν απέδωσαν μερικά ακόμα αγγεία και λίγη μικροτεχνία, τρεις όμως από αυτούς ήταν συλημένοι.

Η μελέτη του ανθρωπολογικού υλικού του νεκροταφείου έδειξε ότι το προσδοκώμενο όριο ζωής του πληθυσμού ήταν κατά τη γέννηση 30,3 χρόνια, ο μέσος όρος ενηλίκου ζωής τα 35,7 χρόνια και ότι ο μέσος όρος ύψους ολόκληρου του πληθυσμού ήταν 1,57μ. Ήπιες παθολογικές αλλοιώσεις στα οστά υπέδειξαν αναιμία διατροφικής προέλευσης, δηλαδή διατροφή με έλλειψη σιδήρου (σιδηροπενία). Και πράγματι, η διατροφική ανάλυση φανέρωσε διατροφή πλούσια σε όσπρια, δημητριακά και γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλά ιδιαίτερα φτωχή σε κρέας, τα δε θαλασσινά απουσίαζαν από το διαιτολόγιο. Διαπιστώθηκε, επίσης, καταπόνηση του μυοσκελετικού συστήματος λόγω αυξημένης δραστηριότητας και έντονης κινητικότητας, χαρακτηριστικά που παραπέμπουν σε αγροτικό πληθυσμό.

Στην ευρύτερη περιοχή έχουν εντοπιστεί ή ερευνηθεί τρία ακόμα μυκηναϊκά νεκροταφεία θαλαμωτών τάφων. Το πλέον γειτονικό απέχει μόλις 500μ. Σε κοντινή σχετικά απόσταση βρίσκεται το νεκροταφείο του Καλαμακίου και σε μεγαλύτερη το νεκροταφείο των Αγιοβλασιτίκων. Πολύ κοντά βρίσκονται και τα ανεξερεύνητα νεκροταφεία στις περιοχές της Καμενίτσας και του Θερειανού. Όλα αυτά ανήκαν σε μία «κωμηδόν» εγκατεστημένη πληθυσμιακή ενότητα, που νεμόταν την πλούσια περιοχή πολύ κοντά στις ακτές. Η περιοχή αυτή, όπως και ολόκληρη η δυτική Αχαΐα, γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της μετά από την πτώση των μυκηναϊκών ανακτόρων (τέλη 13^ου / αρχές 12^ου αι. π.Χ.), εποχή που διήρκεσε όλο το 12^ο και έως τα μέσα του 11^ου π.Χ. αι. Ταυτόχρονα, υπήρξε αύξηση του πληθυσμού, εμφανίστηκαν νέες κοινωνικές και πολιτικές δομές με επικεφαλής τους πολεμιστές και ξεκίνησε μια νέα εποχή στις εμπορικές σχέσεις και ανταλλαγές, προκειμένου να ικανοποιηθεί η ζήτηση για εξωτικά είδη, που άλλοτε αποτέλεσαν αντικείμενα επίδειξης και κύρους και άλλοτε ενσωματώθηκαν χρηστικά στην καθημερινότητα και διευκόλυναν τη ζωή των κατόχων τους.

            Το μυκηναϊκό νεκροταφείο στα Σπαλιαρέικα αποτελεί οργανωμένο και επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο υπό την εποπτεία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αχαΐας. Πολλά από τα ευρήματα της ανασκαφής εκτίθενται στις προθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου Πατρών.

Βιβλιογραφία

Th.G. Giannopoulos, Die letzte Elite der mykenischen Welt. Achaia in mykenischer Zeit und das Phänomen der Kriegerbestattungen im 12.-11. Jahrhundert v. Chr. (Universitätsforschungen zur prähistorischen Archäologie 152), Bonn 2008.

Λ. Κολώνας, Δίκτυο επισκέψιμων μυκηναϊκών οικισμών και νεκροταφείων επαρχίας Πατρών. Χαλανδρίτσα, Καταρράκτης, Μιτόπολη, Σπαλιαρέικα, Ελαιοχώρι, Πόρτες, Αθήνα 2008.

Ι. Μόσχος, Αχαΐα. Ιστορικό και αρχαιολογικό περίγραμμα. Προϊστορικοί χρόνοι, στο Α.Γ. Βλαχόπουλος (επιμ.), Αρχαιολογία. Πελοπόννησος, εκδ. Μέλισσα, Αθήνα 2012, 300–307.

Ι. Μόσχος, Οι Μυκηναίοι στην Αχαΐα, Εταιρία Μελετών Μυκηναϊκής Αχαΐας, Φαίδιμος 1, Πάτρα 2007.

Α. Παπαθανασίου, Μια βιοαρχαιολογική προσέγγιση στο ανθρωπολογικό υλικό από το μυκηναϊκό νεκροταφείο στα Σπαλιαρέικα Λουσικών Αχαΐας, Αρχαιολογικά Ανάλεκτα εξ Αθηνών 35-38, 2002-2005, 191–198,

Μ. Πετρόπουλος, Ἀρχαιολογικὲς ἔρευνες στὴν Ἀχαΐα, στο Τόμος Τιμητικὸς Κ.Ν. Τριανταφύλλου, τ. A΄, Πάτραι 1990, 495–537.

Μ. Πετρόπουλος, Μυκηναϊκό νεκροταφείο στα Σπαλιαρέικα των Λουσικών, στο A.D. Rizakis (επιμ.), Paysages d’ Achaïe II, Dymé et Son Territoire, Actes du colloque international: Dymaia et Bouprasia, Katô Achaïa, 6-8 Octobre 1995 / Αχαϊκό Τοπίο ΙΙ: Δύμη και Δυμαία Χώρα, Πρακτικά του Διεθνούς Συνεδρίου «Δυμαία-Βουπρασία», Κάτω Αχαΐα, 6-8 Οκτωβρίου 1995, Μελετήματα 29, Αθήνα 2000, 65–92.

P. Triantafyllidis, A Mesopotamian Core-Formed Bottle from Spaliareika at Lousika in Achaia, Greece, Journal of Glass Studies (The Corning Museum of Glass, Corning, NY) 51, 2009, 217–219.

ΑΡΧΑΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΗ

Ευλογία ή κατάρα; Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης(Μέρος Α)

Βασίλης Αργυρόπουλος Αρχαιολόγος

Είναι αρκετά συνηθισμένο το φαινόμενο μέσα στις ελληνικές πόλεις, κατά την διάρκεια των εκσκαφών για την ανέγερση μιας οικοδομής ή κάποιου δημόσιου τεχνικού έργου να βρίσκονται αρχαία κατάλοιπα. Κάθε φορά μετά την εύρεση των αρχαιοτήτων η Αρχαιολογική Υπηρεσία δεσμεύει το οικόπεδο, έως ότου ολοκληρώσει την σωστική ανασκαφική έρευνα. Έτσι, όλη αυτή η διαδικασία της ανασκαφής και της καθυστέρησης των οικοδομικών εργασιών είναι φυσικό επακόλουθο να δημιουργεί νέα δεδομένα στις σχέσης του πολίτη με τις αρχαιότητες. Συνήθης είναι επίσης η έντονη αντιπαράθεση μεταξύ των πολιτών με τους αρχαιολόγους, με αποτέλεσμα τα αρχαία από τους πρώτους να θεωρούνται απειλή και εμπόδιο στην ανάπτυξη της πόλης, ενώ η γραφειοκρατική δομή του Δημοσίου με την παράλληλη χρονική καθυστέρηση και οικονομική επιβάρυνση των ιδιοκτητών των οικοπέδων, έρχεται να επιτείνει το πρόβλημα.

Η παρουσία των αρχαιολογικών καταλοίπων στα οικόπεδα αναπόφευκτα δημιουργεί θέματα συνύπαρξής τους με το αστικό τοπίο και διλλήματα για το πώς αντιμετωπίζονται όταν τα αρχαία αποκαλύπτονται. Τα πιο βασικά ερωτήματα που τίθενται συνεχώς στην πρακτική καθημερινότητα είναι τα εξής: Τι γίνεται, όταν η διατήρηση ενός αρχαίου ή βυζαντινού κτηρίου προσκρούουν στο ιδιωτικό συμφέρον ή σε ένα κοινωφελές έργο; Ποια είναι ή ποια θα πρέπει να είναι η τύχη του καταλοίπου του παρελθόντος; Θα πρέπει να θυσιαστεί το παλιό έναντι του νέου ή και αντιστρόφως; Σε ποιο βαθμό θεωρούνται τροχοπέδη για την ανάπτυξη μιας πόλης;

Πριν απαντήσουμε στα παραπάνω ερωτήματα θα πρέπει να εξετάσουμε πρωτίστως πως μια πόλη με αρχαία, μια ιστορική πόλη, διαλέγεται καθημερινά με το παρελθόν της. Σε κάθε περίπτωση αυτός ο διάλογος μπορεί να είναι αρνητικός και θετικός.Αρνητικά γιατί θεωρούνται τα αρχαία εμπόδια στην ανάπτυξη του τόπου. «…Παλιόπετρες και χαλάσματα που μπορούν να διαλυθούν…», είναι οι χαρακτηριστικές εκφράσεις κάθε φορά που εντοπίζονται αρχαία στο οικόπεδο κάποιου ιδιοκτήτη, για να κτιστεί ένα σπίτι. Η εμπορευματοποίησης της κατοικίας, με ταυτόχρονη έλλειψη παιδείας αλλά και με ένα γραφειοκρατικό κράτος ωθούν τον πολίτη στην εχθρική αντιμετώπιση του αρχαίου. Επίσης αρνητικός διάλογος είναι και η συμπεριφορά όλων των υπευθύνων απέναντι στα μεμονωμένα οικόπεδα, στα οποία έχουν αποκαλυφθεί αρχαιότητες. Η Αρχαιολογική Υπηρεσία με την περίφραξη του χώρου θεωρεί ότι επιτέλεσε το σκοπό της, της προστασίας τους, χωρίς να την απασχολεί η μελλοντική φυσική φθορά, η μετατροπή τους σε σκουπιδότοπο και τον εθισμό των πολιτών πως αυτά ανήκουν σε άλλους. Η Τοπική Αυτοδιοίκηση που αγορεύει την εργολαβία ως την πεμπτουσία της ανάπτυξης με αποτέλεσμα με δική της ευθύνη να μετατρέπει τις πόλεις σε απρόσωπα τοπία χωρίς ιστορική αναφορά και μνήμη. Οι τοπικοί άρχοντες τα αντιμετωπίζουν αδιάφορα, αφού αυτά αφορούν κάποιους άλλους. Η Εκκλησία στην ματαιοδοξία της μεγαλοπρέπειας «καταστρέφει» παλιά εκκλησιαστικά μνημεία.

Συγκρότημα Ρωμαϊκών κλιβάνων στην Κάτω Αχαΐα.

Θετικά όμως διαλέγεται η πόλη όταν καλλιεργεί την ευαισθησία και την γνώση μέσα από την ιστορική συνείδηση. Σημαντικός παράγοντας σε αυτή τη διαδικασία είναι ο ευαισθητοποιημένος πολίτης. Η ευαισθητοποίηση αυτή απέναντι στα αρχαία απαιτεί βούληση και συμμετοχή όλων των φορέων μιας κοινωνίας. Αρχίζει από το σχολείο με την ενημέρωση των δασκάλων και τη συμμετοχή των μαθητών σε εκπαιδευτικά προγράμματα και επισκέψεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους και καταλήγει στον ίδιο τον πολίτη μέσω της προσωπικής του ενημέρωσης και γνώσης και της συμμετοχής του στο σχεδιασμό της προστασίας.

Επανερχόμενοι πάλι στο θέμα μας, και διερευνώντας τα παραπάνω ερωτήματα, θα πρέπει να αναφέρουμε πως από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 επικρατεί διεθνώς μία νέα τάση σχετικά με την διαχείριση και την αξιοποίηση της μνημειακής και πολιτιστικής κληρονομιάς. Η τάση αυτή αντικατοπτρίζεται στον όρο «ολοκληρωμένη προστασία ή διαχείριση» σύμφωνα με τον οποίο η έννοια της προστασίας δεν αποσκοπεί μόνο στη διάσωση του εξωτερικού κελύφους των μνημείων αλλά στη διαφύλαξη τους στο σύνολο των λειτουργιών και αξιών τους, οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών. Οι παλιές προσεγγίσεις αποσκοπούσαν στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς απομονώνοντάς την από την καθημερινή ζωή. Σήμερα οι επικρατούσες απόψεις, υποστηρίζουν πως τα μνημεία πρέπει να τοποθετούνται στον χωροταξικό, αναπτυξιακό, περιβαλλοντικό και πολεοδομικό σχεδιασμό,σαν ενεργά στοιχεία του αστικού περιβάλλοντος και η διαχείρισή τους να αποσκοπεί στην ανάδειξη του παιδευτικού και μορφωτικού χαρακτήρα τους. Έτσι η έννοια της προστασίας σήμερα έχει περάσει σε ένα άλλο επίπεδο: από την προσπάθεια για προστασία της αποτροπής της υλικής καταστροφής του μνημείου και την φροντίδα της αποκατάστασής του, στο επίπεδο της αναζωογόνησης του μνημείου, αποσκοπώντας στην οργανική ένταξή του στο πολιτισμικό γίγνεσθαι αποδίδοντάς το ως «πολιτιστικό προϊόν». Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται να συσχετιστούν τα μνημεία με το αστικό περιβάλλον, να συνυπάρξουν αρμονικά με τα σύγχρονα κτίσματα, να αποκτήσουν ένα λειτουργικό ρόλο και να καταστούν αναπόσπαστο τμήμα της τοπικής κοινότητας.

Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η πολιτιστική κληρονομιά, πέρα από αξίες ταυτότητας, θρησκευτικές, ιστορικές, αισθητικές, παιδευτικές κλπ. προσλαμβάνει και μια άλλη αξία, αυτή του οικονομικού ενδιαφέροντος. Ο όρος πολιτιστική κληρονομιά φέρει μέσα της την οικονομική διάσταση, όπως αυτό φαίνεται και από τους όρους που κυριαρχούν, «πολιτιστικά αγαθά», «πολιτιστικοί πόροι», «πολιτιστικό προϊόν» και «πολιτιστικό κεφάλαιο». Έτσι καθίσταται δυνατό το πολιτιστικό κεφάλαιο να παίξει ηγετικό ρόλο στην τοπική οικονομική ανάπτυξη μιας περιοχής, καθώς τα επιμέρους στοιχεία της περιοχής (ιστορική και πολιτιστική ταυτότητα) μπορούν να αναπτυχθούν εμπορικά. Η πηγή της οικονομικής δύναμης βρίσκεται εντός του κεφαλαίου πνεύματος και των δημιουργικών ιδεών, αφού η τύχη της οικονομίας και της κοινωνίας εξαρτάται άμεσα από τους πολιτιστικούς πόρους. Η συσσώρευση πολιτιστικού κεφαλαίου σε έναν τόπο δημιουργεί συγκριτικό πλεονέκτημα και προστιθέμενη αξία, ενώ όταν το στερείται τότε εξαρτάται από ιδέες που παράγονται από αλλού. Αναμφίβολα λοιπόν, η πολιτιστική κληρονομιά είναι αναπόσπαστο τμήμα του πολιτιστικού κεφαλαίου κάθε έθνους που μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός οικονομικής συνοχής, προστιθέμενης αξίας, μέσο ενίσχυσης της αναπτυξιακής πορείας μιας χώρας, εξασφαλίζοντας θέσεις εργασίας και παράλληλα μειώνοντας τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Η ένταξη του μνημείου στη σύγχρονη ζωή και η αντιμετώπισή του πλέον ως προϊόντος, αναμφίβολα μέσω της «ολοκληρωμένης προστασίας» το συνδέει άμεσα με τις επιταγές της βιώσιμης ή αειφόρου ανάπτυξης, που περιλαμβάνει ανάπτυξη σε οικονομικό, κοινωνικό, περιβαλλοντικό και πολιτιστικό επίπεδο. Συνεπώς απαραίτητη είναι η κατασκευή έργων υποδομής που να εξυπηρετούν τις ανάγκες της πόλης και των κατοίκων, ώστε η «επανένταξη» του μνημείου να οδηγήσει στην οικονομική βιωσιμότητα του τόπου και να προσφέρει νέες ευκαιρίες απασχόλησης προάγοντας την κοινωνική συνοχή.

Βιβλιογραφία: Αργυρόπουλος Βασίλης, 2015, Αρχαία Μνημεία και Αρχαιολογικοί Χώροι στις Σύγχρονες Πόλεις. Η πολιτική της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας για την προστασία, ανάδειξη και προβολή των αρχαιολογικών χώρων και μνημείων της Πάτρας, Διπλωματική διατριβή του μεταπτυχιακού τίτλου στη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών, Τμήμα Διοίκηση Πολιτισμικών Μονάδων, ΕΑΠ, Πάτρα. 

Κωνστάντιος Δ., 2003, Η Πόλη, το Μουσείο, το Μνημείο, Δοκίμια πολιτιστικής διαχείρισης, Αθήνα. 

Σιμώνη Ε., 2013, Συμβολή στη Διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη χρήση Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. Αρχαιολογική Πληροφορία και Πολεοδομικός Σχεδιασμός: Η περίπτωση του σχεδίου πόλεως Πατρών, διατριβή επί διδακτορία, Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών.

Μερικές σκέψεις για τα αδέσποτα

Ασπασία Μπακουλοπούλου

 Λίγες λέξεις θα γράψω για τα αδέσποτα ζώα (σκύλους-γάτες) που ζουν στο αστικό και περιαστικό περιβάλλον. Δηλαδή, για τα ζώα που συναντάμε όταν περπατάμε στην πόλη μας, στο χωριό μας, όταν πάμε το παιδί μας στο σχολείο, όταν κάνουμε μία βόλτα στην παραλία ή στο δάσος. Όλα αυτά τα όντα δεν έπεσαν από τον ουρανό, δεν τα έστειλε ο θεός, ούτε βέβαια ο πελαργός.

 Τα αδέσποτα ζώα, που περιφέρονται στους δρόμους, δεν επέλεξαν αυτό τον τρόπο ζωής. Κάποτε είχαν έναν ιδιοκτήτη που τα φρόντιζε. Οι λόγοι εγκατάλειψης είναι πολλοί. Αυτό που προβληματίζει είναι η εγκατάλειψη του ζώου στη μοίρα του, αλλά και η κοινωνία που δεν είναι έτοιμη να αποδεχτεί και να φροντίσει τα περιφερόμενα ζώα. Εάν τα ζώα αυτά κατά την υιοθεσία τους ή κατά την αγορά είχαν σημανθεί, ο ιδιοκτήτης θα σκεφτόταν πολύ δύσκολα να τα εγκαταλείψει. 

Οι ιδιοκτήτες που δεν ενδιαφέρονται να υιοθετήσουν ή να εξασφαλίσουν τα νεογέννητα του ζώου τους πρέπει να προνοήσουν και να τους κάνουν στείρωση. Διαφορετικά έπρεπε να υπάρχει ένας σταθμός φιλοξενίας μέχρι να βρεθεί ένας νέος ιδιοκτήτης. 

Επειδή, όμως, είναι σχεδόν δεδομένη η εγκατάλειψη, η απουσία σήμανσης και η έλλειψη στείρωσης, καλούνται οι εθελοντές να προσφέρουν τη βοήθειά τους προκειμένου το θέαμα των νηστικών, άρρωστων, επιθετικών, ή ακόμα και σκοτωμένων ζωών να περιοριστεί. 

Στις δημοτικές εκλογές του 2014 επισημοποιήθηκε η ύπαρξη ομάδας εθελοντών που δραστηριοποιούνταν πολύ πριν και με πολλούς τρόπους, όπως με το να κάνει στειρώσεις αδέσποτων, να παρέχει βοήθεια σε άρρωστα ζώα, να τα ταΐζει, αλλά και να κάνει παραστάσεις διαμαρτυρίας στην αστυνομία για τα ζώα που εκμεταλλεύονταν τα Τσίρκο που επισκέπτονταν την πόλη μας. Όλοι οι υποψήφιοι υποδέχθηκαν την ομάδα και όλοι έδωσαν υποσχέσεις. 

Ζητούσαμε και ζητάμε ΟΧΙ ΧΡΗΜΑΤΑ, αλλά ένα μικρό χώρο (500τ.μ.) με ένα κοντέινερ. Στο χώρο αυτό, που θα έχει ρεύμα και νερό, θα φιλοξενούνται προσωρινά ζώα, που έχουν ανάγκη περίθαλψης, ζώα κακοποιημένα, χτυπημένα, ντουφεκισμένα, αλλά και ζώα για στείρωση. 

Με την στείρωση των αδέσποτων και κυρίως των θηλυκών θα περιοριστεί το φαινόμενο εγκαταλελειμμένων ζώων. Παράλληλα, πρέπει να κινητοποιηθούν οι ιδιοκτήτες ζώων προκειμένου να στειρώσουν και να σημάνουν τα ζώα τους. Σε αυτό τον τομέα είναι σίγουρο πως θα βοηθήσουν οι τοπικοί κτηνίατροι, αλλά και εθελοντικές ομάδες κτηνιάτρων που έρχονται από άλλες περιοχές της Ένωσης γι’ αυτό τον σκοπό. Η τεχνογνωσία για την αντιμετώπιση του φαινόμενου υπάρχει. Δεν είναι δική μας εφεύρεση. Εμείς καλούμαστε να εφαρμόσουμε στο Δήμο μας πρακτικές, που θα υλοποιήσουν και θα αναδείξουν το πνεύμα του εθελοντισμού, της φιλοζωίας και τελικά του πολιτισμού μας. 

Κατά το παρελθόν, που τα ταμεία ήταν γεμάτα και το χρήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης έρρεε φτιάχτηκαν πολλά καταφύγια αδέσποτων ζωών προκειμένου να "απορροφηθούν" τα κονδύλια. Πριν, όμως από το οριστικό τους κλείσιμο, τα περισσότερα από αυτά έγιναν κολαστήρια αδέσποτων ψυχών. Τελείωσαν τα χρήματα, τελείωσε και ο εθελοντισμός. Αυτό δεν πρόκειται να αφήσουμε να γίνει στο δήμο μας. Προτιμούμε τα εναπομείναντα ζώα (μετά από τις αλλεπάλληλες φόλες) να στειρωθούν και μέχρι να υιοθετηθούν να γίνουν κομμάτι της πόλης.

Δεν χρειάζεται κάποιος να είναι φιλόζωος για να βοηθήσει. Και μονό η αποχή από πράξεις βίας είναι αρκετή για να σώσει τις ζωές των ταλαίπωρων ζωών, που από ανθρώπινο και μόνο λάθος βρίσκονται σε αυτή την κατάσταση.

Στις 10 Φεβρουαρίου μετά από αίτημα της Αυτοδιοικητικής Κίνησης Δυτικής Αχαΐας - ΑΚΙΔΑ, συνεδρίασε το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Δυτικής Αχαΐας και συζήτησε το πρόβλημα των αδέσποτων ζώων στον Δήμος μας. Στη συνεδρίαση πήραν μέρος και τοποθετήθηκαν συμπολίτες μας που εθελοντικά δραστηριοποιούνται με τη φροντίδα των αδέσποτων ζώων. Μένει να δούμε κατά πόσο θα υλοποιηθούν οι αποφάσεις του συμβουλίου. 

Περιοδικό Πολιτεία

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΠΟΛΕΜΟΥ ΚΑΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΚΟΥΛΤΟΥΡΑΣ ΠΕΡΙ ΠΟΛΕΜΟΥ

Γεράσιμος Ν. Καραμπελιάς
Αναπληρωτής Καθηγητής ΠΑΝΤΕΙΟ Πανεπιστήμιο

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, όταν η κουλτούρα των τηλεπαιχνιδίων πολέμου (video games) άρχισε να αποκτά, με τη βοήθεια των μέσων επικοινωνίας και διασκέδασης, διαστάσεις παγκόσμιου φαινομένου, κάποιοι κοινωνικοί επιστήμονες, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, θεώρησαν ότι ένα από τα θέματα που εύκολα διαφεύγει της προσοχής μας είναι οι σχέσεις των ενόπλων δυνάμεων με τη βιομηχανία του θεάματος γενικότερα και την «εκπαιδευτική» διάσταση της διασκέδασης ειδικότερα. Όπως σημείωναν οι πιο οξυδερκείς, οι δυνατότητες των ενόπλων δυνάμεων να αυξήσουν το βαθμό επιρροής της σκέψης των σε φίλιο αλλά και εχθρικό περιβάλλον μέσω της «εκπαίδευσης» της νεανικής κοινότητας μέσα από διαύλους διαχείρισης του ελεύθερου χρόνου των μελών της, ήταν τεράστιες. Φυσικά και η χρήση των μέσων μαζικής επικοινωνίας (ΜΜΕ-εφημερίδες, ραδιόφωνο, τηλεόραση) για τη μεταφορά ιδεών, την περιγραφή και ανάλυση των γεγονότων αλλά και την άσκηση κρατικής προπαγάνδας δεν είναι φαινόμενα των καιρών μας. Η άμεση πρόσβαση όμως της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας στην οικία κάθε πολίτη και σε μέρη συνάθροισης της νεολαίας, ήταν κάτι το πρωτόγνωρο.

Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ: ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΥ Ή ΔΟΥΛΟΠΑΡΟΙΚΙΑΣ [1]

Ανδρέας Αθ. Λάζαρης 
Εκπαιδευτικός Διδάκτωρ Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Σε προηγούμενους αιώνες, 16ος, 17ος,18ος, 19ος αφενός η εδαφική κατάληψη ή ο έμμεσος πολιτικός έλεγχος μιας χώρας αφετέρου η εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών της πηγών και μέσων, συμπεριλαμβανομένων και της ίδιας της φύσης, ονομαζόταν αποικισμός ή δουλοπαροικία. Μια ματιά στο λεξικό, στο λήμμα δουλοπάροικος, μας δείχνει ότι η μεταφορική χρήση της λέξης σημαίνει: ο υποτελής, ο κάτοικος χώρας που έχει χάσει την ανεξαρτησία της. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε στη Μεσαιωνική Ευρώπη. Ωστόσο, ακόμη και στη Μεσαιωνική Ευρώπη, η χρήση του υπονοούσε την επικυριαρχία των ισχυρών τότε Ευρωπαϊκών δυνάμεων σε χώρες, κυρίως, εκτός Ευρώπης.
Αντίστοιχα, η ανάγνωση του λεξικού για το λήμμα αποικιοκρατία μας διευκρινίζει ότι: το καθεστώς κατά το οποίο ορισμένες χώρες αποτελούν κτήσεις άλλων χωρών, εξαρτώνται στρατιωτικά, πολιτικά και οικονομικά από αυτές.

Τζανγκο Ράινχαρντ : Ο πρωτοπόρος της ευρωπαϊκής τζαζ

Χρήστος Βέρρας


Όταν μου ζήτησε ένας καλός φίλος να γράψω ένα άρθρο πάνω στη μουσική για το δεύτερο τεύχος του περιοδικού Πολιτεία, το πρώτο όνομα που μου ήρθε στο μυαλό ήταν αυτό του David Bowie. Έτσι, λοιπόν, ένα κυριακάτικο απόγευμα πήρα χαρτί, στυλό και είπα να ετοιμάσω ένα άρθρο αφιέρωμα στην τεράστια ιδιοφυΐα της ροκ. Ωστόσο δεν μου έβγαινε... Είχαν όλα γραφτεί και υπεραναλυθεί σε δακρύβρεχτες φυλλάδες μετά από το θάνατο του Bowie. Άσε που δεν μου αρέσουν και οι επικήδειοι...Εκείνη ακριβώς τη στιγμή το ράδιο έπαιζε ένα τραγούδι, το οποίο κάπου το είχα ξανακούσει, σε κάποια ταινία ίσως. Αυτός ο συνδυασμός τζαζ και τσιγγάνικης μουσικής μου γέννησαν μια επιθυμία για χορό. Και ο ήχος αυτής της κιθάρας τόσο ξεσηκωτικός και συνάμα μελωδικός.

Τζάνγκο Ράινχαρντ (Django Reinhardt), ο πρωτοπόρος της ευρωπαϊκής τζαζ. Γεννήθηκε το Γενάρη του 1910 στην Liberchies, μία μικρή πόλη στο ανατολικό Βέλγιο, από τσιγγάνους γονείς. Ο Jean, όπως ήταν το κανονικό του όνομα, πέρασε τις δύο πρώτες δεκαετίες της ζωής του σε κατασκηνώσεις και καραβάνια των Ρομά κοντά στο Παρίσι παίζοντας κιθάρα, μπάντζο και βιολί από αρκετά μικρή ηλικία. Το Νοέμβριο του 1928 ένα δραματικό γεγονός θα αλλάξει σημαντικά τη ζωή και την καριέρα του δεκαοχτάχρονου Τζάνγκο. Συγκεκριμένα, ύστερα από πυρκαγιά στο τροχόσπιτο, όπου έμενε με την πρώτη του σύζυγο, τραυματίζεται σοβαρά στο αριστερό χέρι και το δεξί πόδι. Ο Τζάνγκο αρνείται τον ακρωτηριασμό που προτείνουν οι γιατροί και πηγαίνει σε ένα κέντρο φροντίδας, όπου μετά από 18 μήνες στο κρεβάτι καταφέρνει να περπατήσει. Ωστόσο, δύο δάχτυλα του αριστερού χεριού έχουν παραλύσει, οπότε αναγκάζεται να προσαρμόσει την οργανοπαιξία του. Ειδικότερα, παίζει όλα τα κιθαριστικά σόλο του με τα δύο δάχτυλα, και χρησιμοποιεί τα δύο τραυματισμένα μόνο για την απόδοση συγχορδιών.

Ο τσιγγάνος κιθαρίστας επηρεασμένος από τους μεγάλους τζαζίστες Eddie Lang, Joe Venuti, Louis Armstrong και Duke Ellington ασχολείται με αυτό το είδος μουσικής και στην τζαζ βρίσκει όλο το χώρο για να αναπτύξει το εκπληκτικό ταλέντο του στον αυτοσχεδιασμό. Εκτός από τη δεινότητα του στον αυτοσχεδιασμό και την κιθαριστική του δεξιοτεχνία, ο Τζάνγκο ξεχωρίζει και για την σύνθεση μεγάλου αριθμού εξαιρετικών μουσικών κομματιών. Το 1934 μαζί με τον βιολιστή Stéphane Grappelli σχηματίζουν στο Παρίσι την ορχήστρα Quintette du Hot Club de France. Οι πρώτες τους ηχογραφήσεις (Dinah, Tiger Rag, Oh Lady be Good, and I Saw Stars) προκαλούν αίσθηση και ακολουθούν δεκάδες άλλες με επιτυχία τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική.

Το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βρίσκει το Quintette, να περιοδεύει στην Αγγλία. Ο Grappelli παραμένει εκεί και ο Reinhardt επιστρέφει στη Γαλλία και συνεχίζει να ηχογραφεί καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου. O Τζάνγκο, πιθανότατα λόγω της φήμης και του ταλέντου του, καταφέρνει να αποφύγει - αν και τσιγγάνος - τη σύλληψη από τους ναζί τα χρόνια της γερμανικής κατοχής. Μετά από το πέρας του πολέμου περιοδεύει με τον Duke Ellington στις ΗΠΑ. Το 1948 ηχογραφεί έναν από τους σημαντικότερους δίσκους του, το Djangology. Το 1951, αποσύρεται στο χωριό Samois-surSeine, κοντά στο Fontainebleau, όπου και ζει μέχρι το θάνατό του. Συνεχίζει να εμφανίζεται σε jazz clubs στο Παρίσι, ενώ ξεκίνα να παίζει ηλεκτρική κιθάρα παρά τους αρχικούς δισταγμούς του προς το συγκεκριμένο όργανο.

Τέλος, ο Τζάνγκο πεθαίνει το 1953 από εγκεφαλική αιμορραγία, σε ηλικία μόλις 43 ετών. Αυτός ήταν, λοιπόν, ο μεγαλύτερος κιθαρίστας της τζαζ, ο καλύτερος εκφραστής της ευρωπαϊκής πλευράς της, ο μουσικός που πάντρεψε τη μουσική των τσιγγάνικων καταυλισμών με τις τρομπέτες της Νέας Ορλεάνης.

 Ακούστε έργα του : Minor Swing, Belleville , I'll See You In MyDreams.

H ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΟΡΥΦΩΝΕΤΑΙ ΤΗΝ ΑΝΟΙΞΗ…

Κυριάκος Σκιαθάς 

Εκπαιδευτικός-σύμβουλος εκπαίδευσης 

Η Δημόσια εκπαίδευση νοσεί

Η οικονομική κρίση η οποία τα τελευταία χρόνια ρημάζει τα παραγωγικά στρώματα της χώρας μας, μετατρέπεται στα χέρια του παγκόσμιου κεφαλαίου σε καθοριστικό εργαλείο χειραγώγησης της ελληνικής κοινωνίας. Απώτερος σκοπός όλων αυτών είναι να πληγεί ο σημαντικότερος και ταυτοχρόνως, ο βασικότερος πυλώνας ανάπτυξης του ελληνικού πολιτισμού, η παιδεία του λαού. Πάντοτε η καθυπόταξη της παιδείας μιας χώρας αποτελούσε ιδιαίτερης σημασίας ζητούμενο για την ίδια την κυρίαρχη πολιτική.

Μια δημόσια παιδεία, η οποία ομολογουμένως νοσεί αρκετά χρόνια τώρα, με αποτέλεσμα να περιμένουν ακόμα οι σύγχρονοι ελληνοπαίδες να δικαιωθούν τα οράματα της γενιάς του 1-1-4 του Πολυτεχνείου του ᾿73, των αγώνων για ακηδεμόνευτη και ελεύθερη γνώση. Συγχρόνως, όμως, όλα αυτά τα χρόνια μπολιάζεται ο χώρος της παιδείας με περισσή υποκρισία, χωρίς ο ίδιος να αποτελεί εξαίρεση στην ήδη μολυσμένη ελληνική κοινωνία. Μετά από το 1974 η εκπαίδευση αποτέλεσε αντικείμενο λαϊκισμού και ευχολογίων από τη μεριά των πολιτικών. Ενώ την ίδια στιγμή μεγάλο ποσοστό απ’ αυτούς (αν όχι όλων) δεν έκαναν χρήση για τα δικά τους παιδιά της δημόσιας παιδείας που ευαγγελίζονταν. Στρατιές πολιτικών ακόμη και σήμερα μορφώνουν τα παιδιά τους στα παράνομα ιδιαίτερα, στα ιδιωτικά σχολεία, στα κολλέγια και στα φημισμένα Πανεπιστήμια του εξωτερικού.

H μαρξιστική οικονομική θεωρία ως εργαλείο πρόβλεψης των οικονομικών κρίσεων

Γιώργος Διαγουρτάς 
MSc Οικονομικών Επιστημών

Μετά από μια εικοσαετία πλήρους επικράτησης της νεοκλασικής οικονομικής θεωρίας, ιδίως μετά και την πτώση του υπαρκτού σοσιαλισμού, η κρίση του 2008 που ναι μεν ξεκίνησε από το χρηματοπιστωτικό τομέα αλλά επεκτάθηκε και στους υπόλοιπους κλάδους της οικονομίας, επανέφερε στο προσκήνιο τη μαρξιστική θεωρία και τη συζήτηση για την αιτία ή τις αιτίες των οικονομικών κρίσεων. Μια οικονομική κρίση που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ το 2008 αλλά οι επιπτώσεις της εξακολουθούν να ταλανίζουν ακόμα και σήμερα την παγκόσμια οικονομία. Μια παγκόσμια οικονομία που με ανεπαίσθητους ρυθμούς ανάπτυξης, επί της ουσίας, βρίσκεται σε στασιμότητα, με τις προβλέψεις μάλιστα για τα επόμενα έτη να είναι εξαιρετικά δυσοίωνες.

ΤΕΥΧΟΣ #2

Για διαβάσετε το περιοδικό, πατήστε τον σύνδεσμο issuu.com,πάνω στην εικόνα.Για να κατεβάσετε το τεύχος σε μορφή pdf, ακολουθήστε τον σύνδεσμο: https://www.dropbox.com/s/kkbt50tu1gzlba4/politeia%232.pdf?dl=0