« Μαθησιακές Δυσκολίες στο Δημοτικό Σχολείο»

                         Νίκος Παπαδόπουλος

 Εκπαιδευτικός, μεταπτυχιακός φοιτητής

                               

Οι μαθητές με δυσκολίες σε συγκεκριμένες γνωστικές διαδικασίες και ακαδημαϊκές δεξιότητες, που όμως έχουν φυσιολογικό επίπεδο πνευματικής λειτουργίας, θεωρούνται ότι έχουν μαθησιακή δυσκολία.

 Ο όρος μαθησιακές δυσκολίες ορίζεται με δυσκολία, αφού περιλαμβάνει μια πληθώρα περιπτώσεων με διαφορετική αιτιολογία (οργανικά, ψυχοσυναισθηματικά, κοινωνικοπολιτισμικά αίτια) και διαφορετικούς τρόπους εκδήλωσης (δυσλεξία, δυσορθογραφία, δυσαριθμησία κ.ά.)

Τις διαχωρίζουν σε γενικές και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.  Οι γενικές αναφέρονται σε δυσκολίες που επηρεάζουν τις επιδόσεις του παιδιού  σε διάφορους τομείς δραστηριοτήτων και απόκτησης γνώσεων ή εμπειριών, και όχι μόνο στο σχολείο, ενώ οι ειδικές αναφέρονται  σε ένα συγκεκριμένο πεδίο (γραφή, ανάγνωση) και συνήθως δεν επηρεάζουν τις υπόλοιπες επιδόσεις του παιδιού.

Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες ανήκουν στο μαθητικό δυναμικό του γενικού σχολείου. Η θεωρητική προσέγγιση της συνεκπαίδευσης αναδεικνύει  την ανάγκη τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες να φοιτούν στο σχολείο της γειτονιάς  αποκομίζοντας μια σειρά από οφέλη (κοινωνικά, ψυχολογικά ). Η εφαρμογή της συνεκπαίδευσης, ωστόσο, αναδεικνύει μια σειρά δυσκολιών που εμφανίζονται μέσα στη γενική τάξη, όπου ο ρυθμός μάθησης ορίζεται από το σύνολο των μαθητών. Η πρώτη επαφή με την ανάγνωση και τη γραφή είναι από μόνη της μια επίπονη και κοπιαστική διαδικασία, πόσο μάλλον για ένα μαθητή που έχει κάποια μαθησιακή δυσκολία. Αν μάλιστα λείπουν οι παιδαγωγικές αρχές και μέθοδοι τότε τα εμπόδια πολλαπλασιάζονται. Η επιθυμία για μάθηση, με την οποία έρχεται ο μαθητής στο σχολείο, σταδιακά μειώνεται και αδρανοποιείται.

Η επίδοση δεν παρουσιάζει την απαιτούμενη αυξητική πορεία, επηρεάζοντας την αυτοεκτίμηση του μαθητή, ο οποίος αποστασιοποιείται σταδιακά από τη διδασκαλία και περιθωριοποιείται. Έργο του εκπαιδευτικού είναι μέσα από στοχευμένες παρεμβάσεις να θέσει το μαθητή σε τροχιά μάθησης.

Είδη των μαθησιακών δυσκολιών

α) γραπτός λόγος

     Οι μαθητές δυσκολεύονται να εκφράσουν τις ιδέες τους γραπτά, μπερδεύουν τη σειρά των λέξεων, δεν τηρούν τη χρονική αλληλουχία των γεγονότων, έχουν φτωχό λεξιλόγιο. Δυσκολεύονται να γράψουν τις λέξεις όχι μόνο ως προς τους ορθογραφικούς κανόνες αλλά και ως προς τα σωστά φωνήματα.

β) ανάγνωση

     Οι μαθητές δυσκολεύονται να διαβάσουν με ευχέρεια, συχνά συλλαβίζουν ή ξαναδιαβάζουν για να κατανοήσουν. Δυσκολεύονται να καταλάβουν το κείμενο και να το συνδυάσουν με υπάρχουσες γνώσεις.

γ) μαθηματικά

     Οι μαθητές παρουσιάζουν έντονη δυσκολία στην εκτέλεση αριθμητικών πράξεων καθώς δεν μπορούν να κατανοήσουν την έννοια του αριθμού. Δυσκολεύονται να διακρίνουν τα σύμβολα και τους αριθμούς, να κατανοήσουν τη χωρική οργάνωση των αριθμών, να επιλύσουν μαθηματικά προβλήματα με πολλά ζητούμενα, να απομνημονεύσουν την προπαίδεια ή να κατανοήσουν αφηρημένες μαθηματικές έννοιες.

Ο έντονος προβληματισμός για τις μαθησιακές δυσκολίες και η παραδοχή του προβλήματος, σε συνδυασμό με την πληθώρα των μαθητών που έχουν κάποια μαθησιακή δυσκολία και την ανάγκη να μην υπάρχει περιθωριοποίηση των παιδιών αυτών, οδήγησε σε αλλαγή της νοοτροπίας απέναντι στη διαφορετικότητα και σε μια σειρά νόμων και τροποποιήσεων στην εκπαίδευση και στο σχολείο. Το τελικό αποτέλεσμα ήταν η ανάπτυξη μιας νέας αντίληψης και μιας πιο δημοκρατικής μεθόδου εκπαίδευσης, όπου όλοι οι μαθητές θα μπορούν να λάβουν εκπαίδευση και κατάρτιση που θα τους εξασφαλίσει την ομαλή κοινωνική ένταξη μέσα από «ένα σχολείο για όλους».

 Κατά την άποψή μου, τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να αναπτύξουν ιδιαίτερες δεξιότητες μέσα από εξατομικευμένη διδασκαλία και τροποποιημένες διδακτικές μεθόδους. Οι μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να διαγνωστούν και να αντιμετωπιστούν με την κατάλληλη εκπαίδευση. Είναι αναγκαίο να τονίσουμε ότι με την έγκαιρη διάγνωση, ακόμα και από το νηπιαγωγείο, και στη συνέχεια με την κατάλληλη αγωγή, μπορούμε να βοηθήσουμε να ξεπεραστούν ή να περιοριστούν σε κάποιο βαθμό τα προβλήματα αυτών των παιδιών. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες μέσα από το κατάλληλο ψυχοπαιδαγωγικό περιβάλλον, μπορεί να αποκτήσουν αυτόνομη προσωπικότητα, να αντιμετωπίζουν τη ζωή με αισιοδοξία, να βρουν μια θέση στην κανονική τάξη και αργότερα στην κοινωνία.