Χρήστος Βέρρας
«Χάνεις τη δουλειά σου, έχεις τα blues. Παύουν να σε αγαπούν, έχεις τα blues». Αυτές οι λίγες λέξεις επαρκούν για να περιγράψουμε το πιο αυθεντικό είδος μουσικής στην αμερικάνικη ιστορία, τα blues. Γεννημένα από το φόβο, την καταπίεση και τη δίψα για ελευθερία, τα blues είναι από τα λίγα είδη μουσικής που εκφράζουν τόσο γνήσια και ακατέργαστα τα ανθρώπινα πάθη.
Η ιστορία ξεκινά στις όχθες του Μισισιπή στη Βόρεια Αμερική, όπου χιλιάδες νέγροι σκλάβοι δουλεύουν υπό απάνθρωπες συνθήκες στις φάρμες και τις βαμβακοφυτείες των λευκών γαιοκτημόνων.
Η μαγεία, λοιπόν, βρίσκεται στη μουσική που έφεραν μαζί τους οι σκλάβοι από τη Δυτική Αφρική στην Αμερική. Τα αφρικάνικα τραγούδια, που αιώνες τώρα υμνούσαν την αγάπη, το θεό και τη φύση με τη συνοδεία τυμπάνων, έπρεπε να αναπροσαρμοστούν για να συντροφεύσουν τη βάρβαρη καθημερινότητα της δουλείας.
Οι δυσβάστακτες και απάνθρωπες συνθήκες της ζωής των σκλάβων δεν μπορεί να πει κάποιος ότι δημιουργούν εύφορο έδαφος για την εξέλιξη οποιασδήποτε καλλιτεχνικής έκφρασης. Παρά λοιπόν τις δυσκολίες καλλιεργείται η μουσική επικοινωνία, κυρίως για να κάνει την καθημερινότητα πιο ήπια και υποφερτή. Νέγροι σκλάβοι κάθε ηλικίας μοχθούν ατελείωτες ώρες στις βαμβακοφυτείες του Νότου τραγουδώντας για τα βάσανα, την τιμωρία αλλά και για την ελευθερία. Το call-and-respond χαρακτηριστικό της blues (όταν ο τραγουδιστής λέει τους στίχους και οι υπόλοιποι τους επαναλαμβάνουν ή του απαντούν), αλλά και της gospel μουσικής, οφείλονται κατά πάσα πιθανότητα σε αυτή την πρώιμη φάση μουσικής δημιουργίας. Επομένως, μπορούμε να πούμε ότι εκεί, στα ποτισμένα με αίμα χωράφια του Νότου φυτεύτηκαν και άνθησαν τα blues για να παρηγορήσουν και να απελευθερώσουν ψυχικά τους νέγρους σκλάβους.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν ανακηρύσσεται η κατάργηση της δουλείας από τον Αβραάμ Λίνκολν, νέγροι και λευκοί έρχονται πιο κοντά και οι μουσικές τους παντρεύονται. Οι σκλάβοι γνωρίζουν για πρώτη φορά από κοντά όργανα που δεν είχαν στην πατρίδα τους, όπως το πιάνο και διάφορα έγχορδα, που επρόκειτο να παίξουν κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση της μουσική τους. Στις επόμενες δεκαετίες οι εκκλησιαστικοί ψαλμοί, δηλαδή η gospel μουσική, εμπλουτίζουν τα blues και τους προδίδουν μια χαρακτηριστική ένταση.
Η διασπορά και η εξέλιξη των blues έρχεται στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν τα ορμητικά νερά του Μισισιπή ταξιδεύουν τη μουσική στο Σικάγο, όπου δημιουργούνται τα ηλεκτρικά blues του Μuddy Waters, του Howlin’ Wolf και πολλών άλλων. Ο ήχος της ηλεκτρικής κιθάρας θα μας οδηγήσει περί το 1940 στο rhythm and blues, τη σπίθα δηλαδή για το rock and roll του Elvis Presley.
«Χάνεις τη δουλειά σου, έχεις τα blues. Παύουν να σε αγαπούν, έχεις τα blues». Αυτές οι λίγες λέξεις επαρκούν για να περιγράψουμε το πιο αυθεντικό είδος μουσικής στην αμερικάνικη ιστορία, τα blues. Γεννημένα από το φόβο, την καταπίεση και τη δίψα για ελευθερία, τα blues είναι από τα λίγα είδη μουσικής που εκφράζουν τόσο γνήσια και ακατέργαστα τα ανθρώπινα πάθη.
Η ιστορία ξεκινά στις όχθες του Μισισιπή στη Βόρεια Αμερική, όπου χιλιάδες νέγροι σκλάβοι δουλεύουν υπό απάνθρωπες συνθήκες στις φάρμες και τις βαμβακοφυτείες των λευκών γαιοκτημόνων.
Η μαγεία, λοιπόν, βρίσκεται στη μουσική που έφεραν μαζί τους οι σκλάβοι από τη Δυτική Αφρική στην Αμερική. Τα αφρικάνικα τραγούδια, που αιώνες τώρα υμνούσαν την αγάπη, το θεό και τη φύση με τη συνοδεία τυμπάνων, έπρεπε να αναπροσαρμοστούν για να συντροφεύσουν τη βάρβαρη καθημερινότητα της δουλείας.
Οι δυσβάστακτες και απάνθρωπες συνθήκες της ζωής των σκλάβων δεν μπορεί να πει κάποιος ότι δημιουργούν εύφορο έδαφος για την εξέλιξη οποιασδήποτε καλλιτεχνικής έκφρασης. Παρά λοιπόν τις δυσκολίες καλλιεργείται η μουσική επικοινωνία, κυρίως για να κάνει την καθημερινότητα πιο ήπια και υποφερτή. Νέγροι σκλάβοι κάθε ηλικίας μοχθούν ατελείωτες ώρες στις βαμβακοφυτείες του Νότου τραγουδώντας για τα βάσανα, την τιμωρία αλλά και για την ελευθερία. Το call-and-respond χαρακτηριστικό της blues (όταν ο τραγουδιστής λέει τους στίχους και οι υπόλοιποι τους επαναλαμβάνουν ή του απαντούν), αλλά και της gospel μουσικής, οφείλονται κατά πάσα πιθανότητα σε αυτή την πρώιμη φάση μουσικής δημιουργίας. Επομένως, μπορούμε να πούμε ότι εκεί, στα ποτισμένα με αίμα χωράφια του Νότου φυτεύτηκαν και άνθησαν τα blues για να παρηγορήσουν και να απελευθερώσουν ψυχικά τους νέγρους σκλάβους.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν ανακηρύσσεται η κατάργηση της δουλείας από τον Αβραάμ Λίνκολν, νέγροι και λευκοί έρχονται πιο κοντά και οι μουσικές τους παντρεύονται. Οι σκλάβοι γνωρίζουν για πρώτη φορά από κοντά όργανα που δεν είχαν στην πατρίδα τους, όπως το πιάνο και διάφορα έγχορδα, που επρόκειτο να παίξουν κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση της μουσική τους. Στις επόμενες δεκαετίες οι εκκλησιαστικοί ψαλμοί, δηλαδή η gospel μουσική, εμπλουτίζουν τα blues και τους προδίδουν μια χαρακτηριστική ένταση.
Η διασπορά και η εξέλιξη των blues έρχεται στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν τα ορμητικά νερά του Μισισιπή ταξιδεύουν τη μουσική στο Σικάγο, όπου δημιουργούνται τα ηλεκτρικά blues του Μuddy Waters, του Howlin’ Wolf και πολλών άλλων. Ο ήχος της ηλεκτρικής κιθάρας θα μας οδηγήσει περί το 1940 στο rhythm and blues, τη σπίθα δηλαδή για το rock and roll του Elvis Presley.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου