Πανδημία: Ένας χρόνος μετά

 

Μαρίκα Ρέλλου

Ψυχολόγος -Ψυχοθεραπεύτρια στην Προσωποκεντρική & Focusing Βιωματική προσέγγιση

Website: www.marikarellou.com

Είναι αλήθεια ότι η ζωή μας από τη στιγμή που ξέσπασε η πανδημία έχει αλλάξει με έναν πρωτόγνωρο τρόπο που σίγουρα δεν θα μπορούσαμε να φανταστούμε έναν χρόνο πριν ξεσπάσει η υγειονομική κρίση με πολύπλευρες απώλειες στον χώρο της οικονομίας, της εργασίας, της εκπαίδευσης και εν γένει στις ανθρώπινες σχέσεις, οι οποίες επλήγησαν από τα μέτρα της κοινωνικής απόστασης.

 

Η πανδημία δεν είναι κάτι που επιλέξαμε, αλλά είναι σίγουρα μια νέα συνθήκη ζωής. Οι περισσότεροι ειδικοί ψυχικής υγείας αναφέρουν ότι διανύουμε μια περίοδο ενός συλλογικού τραύματος, τις όψεις του οποίου ακόμα δεν έχουμε κατανοήσει, ενώ περιγράφουν τις επιβαρυντικές συνέπειες της πανδημίας τόσο για την ψυχή όσο και για το σώμα μας, καθώς βιώνουμε διάφορα συναισθήματα όπως κόπωση, άγχος, θλίψη για τη ζωή ή τους ανθρώπους που χάνουμε μαζί με την αβεβαιότητα για το μέλλον και το φόβο για τη ζωή μας.

 

Αυτός είναι και ο λόγος που είναι περισσότερο αναγκαίο από ποτέ να βρούμε μια θέση μέσα μας, έναν ασφαλή χώρο σε αυτό το συχνά παράλογο κλίμα συνεχών και μεταβαλλόμενων απαγορεύσεων, που περιορίζουν την ελευθερία μας τόσο σε πρακτικό όσο και σε πνευματικό επίπεδο μέσα σε συνθήκες οριακές, όπου η ζωή καθημερινά αναμετριέται με το θάνατο. Αλλά είναι άραγε αλήθεια εφικτό να παραμείνουμε ψύχραιμοι και να αισθανθούμε ασφαλείς σε μια συνθήκη, όπου η ελευθερία και οι ψυχικές μας αντιστάσεις αποδυναμώνονται καθημερινά υπό το πρίσμα του φόβου, της αβεβαιότητας και της μοναξιάς;

 

Την απάντηση την έχουν δώσει πριν από εμάς οι υπαρξιστές, σύμφωνα με τους οποίους, η απάντηση στο θάνατο είναι η ζωή, ενώ η δύναμη της ελευθερίας είναι η επιλογή, η οποία διαμορφώνεται στο εδώ και τώρα, όταν αποφασίσουμε να αφήσουμε τη θέση του θύματος, "τι μας έτυχε και τι πρόκειται να μας συμβεί" και να λάβουμε μια πιο υπεύθυνη θέση, στην οποία δεν υπάρχει κανένας θύτης (καμία συνθήκη, κανένα πρόσωπο ή θεσμός) να κατηγορήσουμε. Γιατί όσο προβάλλουμε τα δικά μας συναισθήματα στους άλλους, είτε αυτό είναι το ίδιο το κράτος είτε κάποιος άλλος άνθρωπος, αυτό μας αποδυναμώνει από το να βιώσουμε αυτό που πραγματικά νιώθουμε και μας βάζει σε μια παθητική και μοιρολατρική θέση, όπου δεν έχουμε καμία ελπίδα και καμία επιλογή.

 

 Προφανώς και μια τέτοια στάση δεν είναι καθόλου εύκολη και προϋποθέτει να γυμνάσουμε τα νοητικά και τα ψυχικά μας αντανακλαστικά και να δουλέψουμε εσωτερικά, ώστε να αναλάβουμε την προσωπική μας ευθύνη και να ζήσουμε τη ζωή που επιθυμούμε. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ακόμα κι αν αισθανόμαστε απελπισία, εξάντληση ή θυμό για την κατάσταση που ζούμε, στην πραγματικότητα θρηνούμε για όσα χάνουμε καθημερινά σε υλικό, πνευματικό ή σε ανθρώπινο επίπεδο. Όμως, ακόμα και σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες μπορούμε να στρέψουμε την προσοχή μέσα μας και να επιλέξουμε να σχετισθούμε με τον εαυτό μας και τους ανθρώπους γύρω μας με γνήσιο ενδιαφέρον και νοιάξιμο, όπως θα έκανε ένας πολύ καλός μας φίλος, αλλά και να αποφασίσουμε τι δίνει νόημα στη ζωή μας και τι όχι, τι στόχους έχουμε για τη ζωή και τι άνθρωποι θέλουμε να γίνουμε. Αυτού του είδους την ελευθερία, της επιλογής της ζωής που θέλουμε να ζήσουμε, δεν μπορεί κανείς να μας την στερήσει.

 

Τι μπορούμε λοιπόν μέσα σε αυτή την περίοδο αβεβαιότητας να επιλέξουμε;

 

Σε μια εποχή που αλλάζουν πολλά πράγματα γύρω μας, η ουσία κρύβεται σε αυτά που εμείς μπορούμε να ελέγξουμε. Οι επιλογές μας είναι αυτές που αντέχουμε εμείς να προσφέρουμε στον εαυτό μας: Πως θα περάσουμε τη μέρα μας, πως θα γεμίσουμε τον ελεύθερο χρόνο μας, πόση ικανοποίηση θα αντλήσουμε από τη δουλειά μας ή/και από την προσωπική μας ζωή, πόσο θα επιτρέψουμε να μεταφέρουμε τη δουλειά στις σχέσεις μας τώρα που δουλεύουμε στο σπίτι, ποια δουλειά θα αναζητήσουμε (αν την έχουμε χάσει), πόσο ποιοτικό χρόνο θα περάσουμε με τα παιδιά μας ή/και τον σύντροφό μας, πως θα μάθουμε να ακούμε τον εαυτό μας και τους άλλους, τι θα δούμε στα social media ή στην τηλεόραση, πόσο χρόνο θα ξοδέψουμε εμείς και τα παιδιά μας στο διαδίκτυο, τι θα φάμε, με ποιον τρόπο θα κάνουμε άσκηση, τι μαθήματα έχει να μας διδάξει η πανδημία για τον τρόπο που διαχειριζόμαστε την πίεση, την αβεβαιότητα και το φόβο. Η λίστα είναι αναρίθμητη και διαφορετική για τον κάθε άνθρωπο..

 

Ίσως να είναι εποχή που χρειάζεται να στρέψουμε τα φώτα μέσα μας, καθώς αυτή η κρίση ίσως να είναι ευκαιρία να κάνουμε ενδοσκόπηση, να αφουγκραστούμε βαθύτερα τον εαυτό μας και να ορίσουμε εμείς τα θέλω μας, όπως και τα πρέπει που θέλουμε να αφήσουμε πίσω, ακόμα και μέσα σε αυτό το κλίμα της απαγόρευσης και του φόβου για το άγνωστο, αλλά και για την ίδια τη ζωή που απαιτεί να είμαστε περισσότερο ευέλικτοι και ανθεκτικοί από ποτέ. Και να μην ξεχνάμε, ίσως αν κάνουμε αυτή την παύση από την δυσκολία της καθημερινότητας και αναγνωρίσουμε το τι ζούμε και τι είναι αυτό που θα μας δώσει δύναμη να συνεχίσουμε, ενδεχομένως ο κόσμος μετά από το πέρας της πανδημίας να είναι καλύτερος τόσο για τον εαυτό μας όσο και για τα παιδιά μας. Το ερώτημα για το νόημα που θα δώσουμε στην εμπειρία της πανδημίας είναι στο χέρι μας. Εμείς κρατάμε το κλειδί..